عقیق: در این مطلب به بررسی این پرسش می‌پردازیم که آیا بنیامین علیه السلام در شمار پیامبران الهی قرار داشته است یا خیر.
بررسی مستند و تطبیقی در منابع اسلامی
موضوع پیامبر بودن یا نبودن «بنیامین»، فرزند کوچک حضرت یعقوب علیه السلام، از مباحث مطرح در تفسیر آیات سوره یوسف و تحلیل‌های تاریخی ـ دینی درباره خاندان یعقوب است.
منابع معتبر شیعه و اهل‌سنّت، اعم از متون تفسیری، روایی و پژوهش‌های دینی، در این مسئله دیدگاه نسبتاً واحدی ارائه داده‌اند. بر اساس این داده‌ها، بنیامین در زمره انبیای الهی قرار نگرفته است؛ هرچند از نظر شخصیت فردی و منزلت معنوی، جایگاه ممتاز و برجسته‌ای برای او گزارش شده است.
نبودِ نصّ صریح بر نبوت بنیامین
در قرآن کریم، نام بنیامین به‌طور مستقیم ذکر نشده و تنها با عنوان «أَخٌ» یا «أَخٌ لَکُم» در جریان ماجرای مصر از او یاد می‌شود. در هیچ آیه‌ای نیز اشاره‌ای به نبوت او وجود ندارد.
از سوی دیگر، آیات ۸۴ تا ۸۶ سوره انعام که فهرست شماری از پیامبران را ارائه می‌کند ـ از جمله اسماعیل، یسع، یونس و لوط ـ نامی از بنیامین در این میان نمی‌آورد. بر پایه روش مفسران در استناد به «آیات نبوّت»، عدم ذکر نام شخص در این فهرست‌ها، قرینه‌ای قوی بر عدم نبوت او محسوب می‌شود.
دیدگاه روایی در منابع شیعه
در روایات معتبر شیعه نیز دلیلی بر پیامبر بودن بنیامین گزارش نشده است. آثار حدیثی مانند «کافی»، «توحید صدوق»، «خصال» و «علل الشرایع» هنگام بحث از پیامبران یا خاندان یعقوب، تنها حضرت یوسف را از میان دوازده برادر دارای منصب نبوت می‌دانند. پژوهشگران مرکز ملی پاسخ‌گویی به سؤالات دینی و پایگاه حوزه نیز تصریح کرده‌اند که هیچ روایت صحیحی در منابع شیعه وجود ندارد که بنیامین را در شمار انبیا قرار دهد.
تحلیل مفسران بزرگ
تفاسیر بزرگ شیعه، از جمله «المیزان»، «مجمع‌البیان»، «نمونه»، «نور» و «تفسیر اطیب‌البیان» نیز در تبیین جایگاه بنیامین، هیچ اشاره‌ای به نبوت او نکرده‌اند. علامه طباطبایی در «المیزان» با آنکه به تفصیل درباره اخوت یوسف و بنیامین گفت‌وگو می‌کند، هیچ منسبی جز برادری و پاکدامنی برای او برنمی‌شمارد. همین سکوت، با توجه به روش مشخص علامه در ذکر مقام انبیا، نشانه روشنِ عدم پذیرش نبوت بنیامین است.
پی نوشت:
دانشنامه اسلامی اهل بیت
ویکی‌فقه
اسلام‌کوئست
منبع:حوزه
